Najważniejszy dobry kontakt

Bardzo ważne jest nawiązanie kontaktu ginekologa z młodą pacjentką. Podczas pierwszej wizyty zazwyczaj dużą rolę odgrywa miła, ciepła, serdeczna atmosfera, aby pacjentka czuła komfort psychiczny, była całkowicie rozluźniona, bez wstydu i zakłopotania rozmawiała o swoich problemach oraz zadawała pytania, które ją nurtują.

Dobrze, jeżeli dziewczyna jest przygotowana na pytania lekarza: o datę pierwszej miesiączki, typ miesięcznych krwawień, datę ostatniej miesiączki przed wizytą u lekarza, nieregularne i bolesne miesiączki, środki kosmetyczne i higieniczne stosowane poczas krwawienia, stosunki płciowe (bolesne, niebolesne), krwawienie w czasie stosunku, orgazm lub jego brak, rodzaj stosowanej antykoncepcji, ewentualne zabiegi ginekologiczne itp. Część problemów może sobie zapisać na kartce, aby o nich nie zapomniała.

Czy rodzice albo matka powinni być podczas takiej wizyty obecni? Mogą przyprowadzić córkę i być przy części rozmowy. Jednak zazwyczaj nastolatka czuje się mniej skrępowana, rozmawiając z lekarzem o intymnych sprawach i problemach bez świadków.

Jest to dla dorastającej dziewczyny duże przeżycie. Dlatego też bardzo ważne jest to, aby miała ona poczucie, że lekarz nie jest zniecierpliwiony i ma dla niej czas, nie tylko na przeprowadzenie wywiadu i badanie, ale także na rozmowę, pytania i wyczerpujące odpowiedzi.

Sytuacja może być krępująca dla młodej dziewczyny, nawet jeżeli wie z teorii, na czym badanie polega. Trzeba bowiem przełamać barierę wstydu związaną z niektórymi polecaniami lekarza: pacjentka musi rozebrać się, wejść na fotel ginekologiczny. Niekiedy trudność sprawia zadanie krępujących pytań, które umykają z powodu stresu.

W gabinecie

Moment badania jest często celowo odwlekany przez te pacjentki, które przyszły tu po raz pierwszy. Współczesne, odpowiednio wyposażone gabinety ginekologiczne często składają się z trzech pomieszczeń (lub przynajmniej trzech kącików): w jednym lekarz przeprowadza wywiad, drugi to łazienka (lub miejsce do przygotowania się do badania), w trzecim odbywa się badanie.

Najpierw lekarz przeprowadza wywiad z pacjentką. Potem korzysta ona z łazienki, w której może się rozebrać i podmyć. Z łazienki bezpośrednio wchodzi się do gabinetu badań, w którym znajduje się fotel ginekologiczny. Podczas rozmowy lekarz informuje pacjentkę o potrzebie badania, jego przebiegu, sposobie wykonywania i dalszym postępowaniu, co ułatwia psychiczny kontakt. Badanie często odbywa się w obecności pielęgniarki, o czym pacjentkę wcześniej się uprzedza.

Tuż przed badaniem lekarz najczęściej sygnalizuje rozpoczęcie badania przez dotknięcie wewnętrznej powierzchni ud i skóry brzucha, a także końcami palców - wejście do pochwy. Następnie lekarz dobiera odpowiedni rodzaj postępowania (badanie przez pochwę, przez odbyt) oraz rozmiar wziernika i oświetlenia. Aby pacjentka nie odczuła nieprzyjemnie dotyku narzędzi, zwykle są one ogrzane do temperatury pokojowej i wprowadzane bardzo ostrożnie, niekiedy w znieczuleniu. Aby zniwelować niezbyt przyjemne uczucie tarcia, palce rękawicy ginekolog moczy w wazelinie lub glicerynie.

Jeżeli pacjentka odczuwa badanie jako bolesne lub nieprzyjemne, zazwyczaj lekarz odczekuje i po chwili pyta, czy może je kontynuować. Bardzo pomocne jest również utrzymanie kontaktu wzrokowego. Często lekarz w trakcie badania rozmawia o jego poszczególnych etapach oraz o sprawach mogących zainteresować dorastającą dziewczynę. Dzięki temu może ona się zrelaksować i pozbyć obaw. Potem lekarz bada także piersi dziewczyny i uczy ją samokontroli.

Pod koniec wizyty można spokojnie ubrać się w łazience i wrócić do pokoju, w którym odbyła się wstępna rozmowa. Teraz jest czas na szczegółowe wyjaśnienia dotyczące stanu zdrowia, diagnozy, ewentualnych dodatkowych badań i - jeśli to konieczne - wszczęcia leczenia.

Jeżeli dziewczyna przyszła przede wszystkim po środki antykoncepcyjne, lekarz dokładnie przedstawia ich wady i zalety oraz zaleca najlepszy. Młode dziewczyny często liczą na założenie wkładki antykoncepcyjnej i są rozczarowane, że jej nie otrzymały. Warto więc wiedzieć, że domaciczna wkładka jest bardzo skutecznym i wygodnym środkiem antykoncepcyjnym (można ją założyć aż na 5 lat), ale nie jest wskazana dla młodych dziewcząt ze względu na zwiększone ryzyko infekcji. Lekarze polecają je młodym kobietom, ale tym, które już rodziły i mają stałego partnera.

Najczęstsze infekcje

Najczęstszym powodem pierwszej wizyty w gabinecie ginekologicznym jest stan zapalny lub upławy. U nastolatek zapalenia pochwy i sromu z zaburzeniami biocenozy pochwy występują często, mimo że błona śluzowa pod wpływem estrogenów jest bardziej oporna na działanie bakterii i wirusów niż przed dojrzewaniem. Najbardziej narażona na infekcje przenoszone drogą płciową jest młoda pacjentka, która utrzymuje kontakty płciowe z wieloma partnerami. Typowe infekcje to opryszczka, rzęsistek pochwowy, drożdżyca i chlamydioza, która jest przyczyną 60-70% stanów zapalnych jajowodów i może doprowadzić do zniszczenia jajowodu, a w efekcie do niepłodności.

Gdy pacjentka ukończy 18 lat, dotychczas prowadzący ją lekarz kieruje ją do ginekologa dla dorosłych kobiet. Z czasem mogą pojawić się inne oczekiwania, takie jak przygotowanie do planowania rodziny, opieka nad kobietą ciężarną, niekiedy związane z porodem czy połogiem. Często więc ginekolog jest powiernikiem i przyjacielem, który nie tylko dba o zdrowie pacjentki, ale zna również jej życie intymne.

Pierwsze oznaki

Pierwsze oznaki tzw. okresu przedpokwitaniowego, w którym dziewczyna powoli zmienia się w kobietę, to powiększanie się piersi i pojawienie się owłosienia łonowego. Waga prawidłowo rozwijającej się dziewczynki powinna wahać się wtedy między 43 a 47 kg. Po około roku, zazwyczaj między 10. a 16. rokiem życia, pojawia się pierwsza miesiączka.

Jest ona ważnym wydarzeniem w życiu każdej dziewczyny, dlatego też nie powinna być dla niej zaskoczeniem i najlepiej, jeżeli zostanie do tego faktu przygotowana przez matkę, babcię, ciocię lub odpowiednie poradniki. Datę pierwszego okresu należy sobie zapisać, gdyż taka informacja jest potrzebna podczas kolejnych wizyt u ginekologa.

Higiena podczas "trudnych dni"