Julian Wierzbicki (1916-1944) - żołnierz AK


W czasie II wojny światowej Puszcza Augustowska, podobnie jak i w przeszłości, stała się schronieniem i domem ludzi walki. Tu od 1942 r. zaczęły powstawać i walczyć oddziały partyzanckie. Pierwszym ich twórcą był "Roman" - Julian Wierzbicki.

Urodził się 16 lutego 1916 r. w miejscowości Czełnowaj a koło Smoleńska. Po zakończeniu wojny wraz z rodzicami wrócił do kraju. Ojciec podjął pracę leśniczego w leśnictwie Ostryńskie w gminie Lipsk. Po ukończeniu czterech klas szkoły powszechnej Julian Wierzbicki rozpoczął naukę w gimnazjum w Grodnie. Ponieważ w tym czasie rodzina przeprowadziła się do Monkiń w pobliżu Suwałk, przeniósł się do bliższego Gimnazjum im. K. Brzostowskiego w Suwałkach. Aktywnie pracował w harcerstwie, uprawiał sport, najlepsze wyniki osiągając w pływaniu.

W1933 r. chcąc podtrzymać rodzinną tradycje, ze świadectwem ukończenia klasy IV wstąpił do Szkoły Leśnej w Żyrowicach w powiecie słowimskim. Na rok przed wybuchem II wojny światowej, już po rocznym stażu, otrzymał samodzielne leśnictwo Lipki w Nadleśnictwie Serwy.

Udział w wojnie obronnej 1939 r. w plutonie leśników przy batalionie KOP "Sejny" zakończył przekroczeniem granicy z Litwą. Po ucieczce z obozu dla internowanych wrócił na Suwalszczyznę. Pracował jako leśniczy w Buszmicy, a później w leśnictwie Podnowinka. Od 1940 r. włączył się do pracy konspiracyjnej i jesienią następnego roku wśród mieszkańców wsi Nowinka, Szczebra i Szczepki powstała pierwsza placówka ZWZ "Szczebra - Olszanka". Wyznaczony na jej komendanta Julian Wierzbicki zorganizował, uzbroił i przeszkolił do walki pluton żołnierzy. Ukończył w tym czasie konspiracyjną Szkołę Podchorążych i awansował do stopnia plutonowego podchorążego.

Zdekonspirowany przez agentów gestapo, chroniąc się przed aresztowaniem, w listopadzie 1942 r. odszedł z grupy ośmiu osób do Puszczy Augustowskiej, tworząc oddział partyzancki "Roman" (nazwa od pseudonimu dowódcy). W sierpniu 1943 r. Julian Wierzbicki awansował na podporucznika czasu wojny. Jego oddział przeprowadził wiele udanych akcji. Do ważniejszych można zaliczyć: dwukrotne odbicie z suwalskiego szpitala przetrzymywanych tam partyzantów (październik 1943, maj 1944), zniszczenie torów kolejowych za stacją Blizna (sierpień 1943), napad na nadleśnictwo w Szczebrze (wrzesień 1943), na posterunek ochrony kolei w Szczepkach (październik 1943), na posterunek żandarmerii w Wychodnym (luty 1944) i Suchej Rzeczce (czerwiec 1944).

W sierpniu 1944 r. oddział "Roman" podjął współdziałanie z radzieckim zwiadem spadochronowym .Jesion" zrzuconym w okolicach wsi Szczepki. Rosjanie wspomagali "Romana" w akcji na niemiecki pociąg towarowy koło Blizny oraz w innych akcjach dywersyjnych i wywiadowczych.

9 sierpnia 1944 r. w rejonie Nowinki desant Jesion" został zaatakowany przez Niemców, którzy wyłapywali mężczyzn szukających w Puszczy Augustowskiej ratunku przed przymusowym kopaniem niemieckich umocnień. Na pomoc Rosjanom ruszył "Roman". W czasie tej akcji trafiony dwiema seriami z broni maszynowej zginął Julian Wierzbicki - ps. "Roman".

Odznaczony był Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz pośmiertnie - Orderem Virtuti Militari kl. V-tej.

10 maja 1986 r. w miejscowości Upustek koło Nowinki odsłonięte pomnik ku czci "Romana" i jego towarzyszy broni.

Biografie