Wawrzyniec Gałaj (1879 - 1934) - polityk, przywódca suwalskiej klasy robotniczej
Wawrzyniec Gałaj, znany działacz społeczny i polityczny Suwałk okresu międzywojennego, urodził się w 1879 r. (możliwa jest również data 1880 r.) we wsi Hulanka pow. Kutno. Początkowe dzieje jego życia nie są znane. Z różnych informacji wynika, że w Suwałkach znalazł się dopiero podczas okupacji niemieckiej. Nie są to jednak pewne dane. Przyjazd W. Gałaja do Suwałk oraz jego osiedlenie się w tym mieście mogło nastąpić znacznie wcześniej. W 1918 r. był właścicielem niewielkiego zakładu fryzjerskiego, który prowadził przy pomocy żony, Cecylii. W okresie tym był człowiekiem o ustabilizowanych poglądach politycznych, niepodległościowcem i socjalistą. Poglądy te podzielała również jego żona. Nie wiemy dokładnie gdzie i kiedy Gałajowie zapoznali się z ideologią PPS i gdzie W. Gałaj zdobył praktyk? polityczną. W końcowym etapie okupacji niemieckiej występował bowiem jako już doświadczony działacz polityczny, świetny mówca i organizator.
W listopadzie 1918 r., w chwili rozpoczęcia walki o włączenie Suwalszczyzny do odrodzonego państwa polskiego, W. Gałaj wchodził w skład lokalnego przedstawicielstwa miejscowej ludności - Tymczasowej Rady Obywatelskiej Suwalszczyzny - jako reprezentant organizacji PPS.
W grudniu 1918 r. W. Gałaj wszedł w skład Tymczasowej Rady Miejskiej. Ponownie na stanowisko radnego wybierany był w 1927 i 1934 r. W1920 r. objął funkcję wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej, z której zrezygnował już na początku 1921 r. po wyborze na stanowisko wiceprezydenta miasta. Po wyborach w 1927 r., w których duży sukces odniosła miejscowa organizacja PPS, objął stanowisko prezydenta. Piastował je do końca kadencji Rady.
Okres ten przypadł na lata kryzysu gospodarczego. W Suwałkach panowało bezrobocie. W. Gałaj dążył do zmniejszenia jego rozmiarów, organizując roboty publiczne. Wymagało to znacznych środków pieniężnych, które uzyskiwał drogą zaciągania kredytów, innych możliwości bowiem nie było. Za zasługi w zwalczaniu bezrobocia otrzymał w 1932 r. pisemne podziękowanie od władz wojewódzkich. Nie przeszkodziło to później, przeciwnikom politycznym Gałaja z obozu rządowego, sformułować zarzutu prowadzenia rozrzutnej gospodarki finansowej miasta.
W. Gałaj był powszechnie uznanym przywódcą suwalskiej klasy robotniczej. Od listopada 1918 r. (a może i wcześniej) aż do śmierci stał na czele suwalskiej organizacji PPS jako przewodniczący jej Komitetu Miejcowego kolejnych kadencji. Równolegle w latach 1918-1923 i 1925-1934 piastował funkcję przewodniczącego Rady Związków Zawodowych (klasowych). Był też kandydatem na posła z ramienia PPS i klasowych związków zawodowych w kolejnych wyborach do Sejmu w 1919, 1922, 1928 i 1930 r. Nie uzyskał w nich sukcesu, gdyż okręg wyborczy, w którym kandydował miał wyraźnie charakter rolniczy i ruch robotniczy - poza Grodnem i Suwałkami - nie reprezentował w nim poważniejszej siły politycznej. Przez jedną kadencję (1928-1931) wchodził w skład Rady Naczelnej PPS, przemawiał na XXI kongresie PPS w 1928 r. Był mówcą na wiecach i akademiach organizowanych przez PPS nie tylko w Suwałkach, ale również w Sejnach, Augustowie i innych miejscowościach tego obszaru. Po przewrocie majowym w 1926 r. występował w obronie demokracji, piętnował nadużycia administracji, był jednym z organizatorów Centrolewu na Suwalszczyźnie w 1930 r.
Bezkompromisowe stanowisko W. Gałaja wobec polityki rządu, jego autorytet wśród klasy robotniczej - wzbudziły niepokój wśród władz sanacyjnych szczebla powiatu i województwa. W nowych wyborach do rad miejskich w 1934 r. rozpoczęto kampanię propagandową przeciwko kierowanemu przez socjalistów Magistratowi miasta oraz osobiście przeciwko Gałajowi. Wysuwano zarzuty złej gospodarki finansowej, a nawet nadużyć. Przeprowadzone badania nic wykazały żadnych nadużyć, a chociaż wzrosło zadłużenie miasta, to jednak zaciągnięte kredyty zaowocowały zwiększeniem majątku miasta. Większość organizacji społecznych w mieście została opanowana przez obóz rządowy. Na skutek kryzysu i bezrobocia zmalały szeregi miejscowej organizacji PPS i klasowych związków zawodowych. W takiej sytuacji w wyborach w 1934 r. organizacja PPS poniosła klęskę, tracąc 5 z posiadanych dotąd mandatów radnych. Klęskę ponieśli również dotychczasowi sojusznicy PPS w Radzie Miejskiej. W. Gałaj utrzymał jednak mandat radnego, jak również zakończył swą karierę na stanowisku prezydenta miasta z nieposzlakowaną opinią i autorytetem osobistym. Do końca życia, mimo ciężkiej choroby, pozostawał aktywny, jako jeden z przywódców opozycji w nowej Radzie Miejskiej oraz działacz PPS i klasowych ZZ.
Zmarł 26 września 1934 r. (zdjęcie nagrobka)