Cyriak Patrycy Seweryn Accord (1826-1881) - powstaniec


Cyriak Patrycy Seweryn Accord przyszedł na świat 26 marca 1826 roku w Sejnach w rodzinie Józefa Samuela i Małgorzaty z Wiewiórkowskich. Ojciec był lekarzem po uniwersytecie królewieckim, ale porzucił wyuczony zawód na rzecz aptekarstwa. Uczestniczył w powstaniu listopadowym w oddziale Antoniego Puszeta, awansując do stopnia podporucznika.

Edukację rozpoczął Cyriak w 1837 roku w sejneńskim gimnazjum i na zakończenie klasy pierwszej otrzymał list pochwalny. Późniejsze lata nauki w Sejnach, Suwałkach i Warszawie nie przyniosły już takich sukcesów. Lektura zakazanych książek spowodowała, że w 1844 roku usuniętego z warszawskiego gimnazjum realnego. Udał się do Prus i zapisał wzorem ojca na uniwersytet w Królewcu. Tam nawiązał kontakt z Towarzystwem Demokratycznym Polskim i z jego polecenia miał w 1846 roku zorganizować powstanie w Augustowskiem.

W lutym tegoż roku, zaraz po przekroczeniu granicy, został aresztowany i osadzony w Cytadeli, a później przeniesiony do Modlina. Po upływie roku, na mocy wyroku sądu wojennego, skazano go na osiem lat robót w twierdzach i wysłano do Ust'Kamienogorska w guberni tomskiej. Ojciec Cyriaka w tym czasie, za rozpowszechnianie zakazanych wydawnictw oraz sprzyjanie planom powstańczym syna, trafił najpierw pod nadzór policyjny, a w 1848 roku został skazany na trzy miesiące twierdzy w Zamościu.

W czerwcu 1852 roku przeniesiono Cyriaka na osiedlenie do gminy nielubińskiej w okręgu tomskim, a w 1856 roku uzyskał zwolnienie z zesłania i przez Turcję, gdzie spotkał starszego kolegę szkolnego, Karola Brzozowskiego, powrócił w rodzinne strony. Osiadł u siostry, Zygmunty, w Boczkienielach, a po poślubieniu Franciszki Orwidówny wydzierżawił majątek Berżniki. Szybko dołączył do grona wpływowych ziemian powiatu sejneńskiego.

We wrześniu 1861 roku znalazł się w radzie tegoż powiatu. Należał do wojewódzkiej organizacji białych, pełniąc w niej funkcję kontrolera, a następnie komisarza. Dnia 30 stycznia 1863 roku, na zjeździe szlachty w Antonowie w powiecie mariampolskim, pod naciskiem czerwonych, zgłosił, wraz z wojewódzką organizacją białych, akces do powstania. Mianowany został wówczas naczelnikiem cywilnym województwa augustowskiego (do września 1863 roku). Oddany sprawie powstania, strzegł jednak, by nie przybrało ono zbyt radykalnego charakteru. Takim postępowaniem naraził się na opinię "starego kunktatora".

Jesienią 1863 roku, zagrożony aresztowaniem, wyjechał do Niemiec. W Lipsku i Dreźnie pełnił funkcję agenta Rządu Narodowego, pośredniczył w dostarczaniu broni dla powstania. Jeździł do Szwecji, gdzie uczestniczył w przygotowaniu oddziału powstańczego w Malmó. Po upadku powstania ponownie wyjechał do Turcji. Związał się tam z pracującym dla tego kraju Politycznym Biurem Korespondencyjnym w Konstantynopolu, utworzonym przez Tadeusza Okszę-Orzechowskiego. Z jego polecenia przebywał między innymi w Raguzie i Sarajewie. Gdy Biuro przestało istnieć, przeniósł się Accord do Galicji.

Po uzyskaniu we Lwowie dyplomu inżyniera dróg i mostów pracował w Wydziale Krajowym. U schyłku życia osiadł w Rzeszowie. Tam też, lub jak podają inne źródła w Wiedniu, zmarł nagle 25 sierpnia 1881 roku.

Biografie